ZUBRZYCA –wyjątkowy skansen!

Niedaleko Jabłonki, około 4 kilometrów w kierunku zachodnim, przy drodze krajowej 957 prowadzącej do Zawoi, zaczyna się długa wieś orawska o nazwie Zubrzyca. Ciągnie się ona wzdłuż potoku o tej samej nazwie aż do podnóży Babiej Góry i podzielona jest na dwie części – Zubrzycę Dolną i Zubrzycę Górną. Nazwa najprawdopodobniej wzięła się od specjalnej trawy, która tu rosła, a którą jadły żubry, bądź od samych żubrów, ale nie ma dowodów ich istnienia na tych terenach. Zarówno Zubrzyca Dolna jak i Górna zostały zasiedlone w XVII wieku przez górali żywieckich, a sprowadzili ich na te ziemie Thurzonowie. Wieś, czy też wsie, podobnie jak inne wioski okoliczne były pustoszone w XVII wieku ze względu na toczone wojny religijne, głównie w królestwie węgierskim. Gdy Thurzonowie narzucali swoim poddanym luteranizm, mieszkańcy katoliccy często korzystali z posług kapłanów z polskich miejscowości. Pierwszy kościół drewniany powstał tu w 1714 roku, ale się nie zachował. Obecnie w Zubrzycy znajdują się trzy murowane kościoły; w Zubrzycy Dolnej pw. MB Szkaplerznej (zb. w l. 1983-1984), w Zubrzycy Górnej pw. Św.Michała Archanioła (zb. w l.1839-1841) oraz w przysiółku Zimna Dziura znajduje się kościół filialny pw. Św. A. Padewskiego (zb. w l. 1990 – 1991).

Jednak największą atrakcją w skali ogólnopolskiej jest Orawski Park Etnograficzny – Orawski Skansen budownictwa i kultury ludowej znajdujący się prawie przy końcu wsi Zubrzyca Górna nad potokiem Solawka. Jego centralnym obiektem jest dwór Moniaków, chłopskiej rodziny orawskiej, która w XVII wieku została przez cesarza Leopolda nobilitowana i podniesiona do rangi szlacheckiej za pomoc w rekatolizacji regionu. Otrzymali oni rozległe grunty, zostali zwolnieni z czynszów i otrzymali tytuł szlachecki z herbem i proporcem. Ostatni spadkobiercy rodziny Moniaków - Joanna Wilczkowa i jej brat Sandor Łaciak przekazali swoją posiadłość w 1937 roku skarbowi państwa z zastrzeżeniem utworzenia na tym terenie muzeum obrazującego dzieje Orawy. Życzenie ich spełniono dopiero po wojnie dzięki staraniom dr Hanny Pieńkowskiej w 1953 roku. Oprócz dworu Moniaków zaczęto skupywać i ustawiać w skansenie także inne budynki charakterystycznego budownictwa: chałupy chłopskie, w tym „chałupę Misińców”, w której mieszkał młody junak Karol Wojtyła, gdy budowano drogę na Krowiarki; zabudowania gospodarcze, karczmę z Podwilka, szkołę wiejską, plebanię, olejarnię, folusz i inne obiekty. Ostatnio skansen wzbogacił się o drewniany kościół MB Śnieżnej, który sprowadzono z Tokarni. Bezwzględnie warto się tam wybrać na cały dzień i przenieść się nieco w przeszłość.

Wszystkie ważne informacje:

www.orawa.eu
Oprócz działalności muzealnej skansen organizuje wiele imprez cyklicznych, jak np. Święto Borówki, Skubarki, Stawianie moja, Wieczór kolęd, Orawskie zaduszki, Wieczory literackie i in. Prowadzi działalność edukacyjną oraz wystawienniczą.

W okolicy skansenu przebiega zielony szlak prowadzący z Przełęczy Nad Wąwozem ma Przełęcz Krowiarki.
Całkowicie na końcu wsi znajduje się ośrodek rekreacji Wypasiona Dolina, w której można skorzystać z parku linowego, waterballu, bufetu, kąpieli w borowinie, noclegów w cygańskich wozach i innych atrakcji - www.wypasionadolina.pl